Sahaf, mezat günlükleri: Osmanlıca Fenerbahçe rozetleri

Edebiyat Burada, 22 Nisan '24

Sabah kahvaltısından sonra Brno şehir merkezinde tur atıyoruz. Bir koleksiyon dükkânına uğradık. Deutscher Schulverein’in pulu gözüme takılıyor. Daha sonra Ebay sitesinde bu okul birliğinin Belada damgalı rozetlerini görüyoruz. Fenerbahçe ambleminin 1910 yılında, kulübün 33 numaralı azası ve penaltı kralı olan Topuz Hikmet tarafından çizildiği bilinir. Topuz Hikmet bey bu amblemden esinlenmiş olabilir. Veya tasarımı önce Deutscher Schulverein'in, sonra Fenerbahçe'nin rozetlerini imal eden Viyana'daki rozetçi Adolf Belada yapmış olabilir. 

Deutscher Schulverein Cisleytanya'da Almanca dilinin gerilemesi üzerine çalışan bir komitenin çalışmaları sonucu 1880'de kurulmuş Alman Okul Birliği. Temel amacı, bir Alman okulunun kurulmasının kamu eliyle gerçekleştirilemediği ve Almanların azınlık olarak bulunduğu yerlerde okullara, öğretmen maaşlarına ve öğretim materyali maliyetlerine destek olmakmış. 

Belada Viyana damgalı Deutscher Schulverein rozeti

Türkiye'de futbol kulüpleri kurulduğunda Avrupa'da yaka rozetleri yaptırılmış. Fenerbahçe yönetiminin o dönemlerde İngiltere ve Avusturya'da yaptırdığı Osmanlıca rozetleri bugün Türkiye'deki rozetleri arasında en değerlileri haline gelmiştir. Bu erken dönem rozetlerden günümüze ulaşanların sayısının çok az olduğu biliniyor. Bunlar da kendi içinde ikiye ayrılabilir. 1926'dan önceki döneme ait ve Rumi takvime göre kuruluşun yazdığı 1323 rozetleri ile 1926 milâdî takvimin kabulü sonrası döneme ait 1907 tarihli Osmanlıca rozetler.

Osmanlıca Fenerbahçe rozetlerinden bazıları şunlar:

(1) Kulübün internet sitesinde bahsedilen 1323 tarihli rozet:

1 nolu rozet hakkında verilen bilgiler: "Fenerbahçe Kulübü'nden yapılan açıklamaya göre, Nuray İffet Yüzak, 1975 yılında vefat eden babası Ali Yurdakul'dan kendisine miras kaldığını belirttiği tarihi rozeti, eşi Mehmet Yüzak ile birlikte Fenerbahçe Müzesi'ne verdi. Nuray İffet Yüzak, rozeti müzeye verirken yaptığı açıklamada, ''Rahmetli babam bu rozeti yakasından hiç çıkarmazdı. Zaten ona da dedemden kalmış. En iyi muhafaza edileceğini düşündüğüm yer olduğunu için, şimdi onu müzemize veriyorum'' dedi. Açıklamada, Türkiye'nin 1928 yılındaki ''Harf Devrimi'' ile Latin harflerine geçmesinden önce, sarı-lacivertli kulübün çeşitli dönemlerde, üzerinde arması ve Osmanlıca eski yazılar bulunan rozetlerden yaptırdığı, o dönemde 2'si İngiltere'de, 1'i de Viyana'da yaptırılan 3 ayrı versiyondan oluşan bu rozetlerden yaklaşık 200-250 adet arasında üretildiğinin tahmin edildiği ve çok azı günümüze ulaşabilen bu rozetlerin, tarihi değer taşıdığı kaydedildi".

2) Yine Belada Viyana damgalı 1907 rozet (Zafer Yalçınpınar koleksiyonu)

3) Bulgar koleksiyoner Ivan Milanov'dan temin ettiğimiz 1323 "hareli" Fenerbahçe rozeti 

4) Yıldırım Mayruk’un Fenerbahçe’nin 100. yılı için hazırladığı koleksiyondaki 1907 tarihli rozet

5) 2023'te Phebus Müzayede'de açık artırmaya konan rozet. (4800 dolar liste fiyatına sahipti) 

6) Agah Müzayede'den temin ettiğimiz Viyana yapımı 1907 "Art Nouveau" rozet

 

Replikalar: Osmanlıca Fenerbahçe rozetlerin replikaları yapılmış olup müzayede evlerince 50 dolar civarında satılmaktadır. Pabucunda sahte damga dahi bulunan bu replika rozetler minelerinden kolaylıkla ayırt edilebilir. İki replika örneği: