Yapay zekanın yakın gelecekte yapabileceği şeylerden korkuyorum. Özellikle silah teknolojisi ile beraber kullanılması... Fotoğraf tanıttığınız bir dronun suikast yapma yeteneği mesela. Çok acımasız... Bütün bu olan bitenin, krizin altında yatan şey, son on yıllarda dünyadaki büyük teknolojik gelişmeye vicdan, merhamet, edebe dair bir ilerlemenin eşlik edememesi. Teknolojinin ulaştığı yer itibariyle bir antiuygarlığa hizmet etmesi. Belki bir yapay vicdanı yapay zekayla aynı hızla geliştirmemiz gerekiyor.
Umutsuz değilim. İnsan olarak hakkaniyeti ve vicdanı savunmak durumundasınız. Siyasetçi olarak, hakkaniyeti ve vicdanı savunmak zorundasınız. Birçok ülke iyi bir sınav veremedi. Bunu yapamazsanız politikayla vicdan arasındaki makas açılıyor. Bu büyük dönüşümlere neden olabilir. Jirondenlerin Tarihi'nde vicdandan nasıl bahsediyordu Lamartine? "Vicdan kanunların kanunudur" diyordu.
Dünyanın ve toplumun sorunları karşısında birçok kimse hiçbir şey olmamış gibi davranabilir. Eğlenmeye devam edebilir. Belki ne yapacaklarını bilemedikleri için eğleniyorlar. Sonuçta üzerinde hareket ettiğimiz kültürün önceden belirlenmişlik gibi bir anlamı var. Üzerinde düşünmeden katıldığımız bir yönü var. Sadece ne yiyip içeceğimize, ne yapacağımıza değil, nasıl düşünmeyeceğimize karar verilmiş. Bu düşünülmemiş kültürden üzerinde epey düşündüğümüz, vicdan sahibi olabildiğimiz, dayanışma içinde olduğumuz bir kültüre geçmemiz lazım.
Prostejov meydanı üzerinden anlatmıştım. İnsanlar tamalgıdan uzaklaşmak isteyebilir, bir "küçükmeydan" arayabilir. Bugünün insanı bunu yapıyor. TV kanalını değiştirme bunu sağlıyor. Bir haber kanalında Gazze'de öldürülen çocuklardan bahsediliyorsa kanalı değiştirebiliyorsunuz. Malibu'da sörf yapanları seyrediyorsunuz vesaire... Bu geçici bir mutluluk veriyor. Ama kriz çok büyük bir kriz. Kriz Malibu'ya bile ulaşabilecek bir kriz. Bunu aşmaya çalışmak için hepimiz problemler üzerine daha çok konuşmalıyız.
Kültürün şiddet, taciz ve suç oranlarıyla ilgili olduğunu görmek gerek. Bir yozlaşmayla ilgili olduğunu görmek gerek. Yani sıkıntıların kaynağı değerler alanında. Medeniyeti yükseltmek de eğitime, çocuklara, kadınlara, tabiata verdiğiniz değerin ölçüsüne bağlı. Asıl bağlamı bu... Karşımızda giderek yozlaşan bir kültür yapısı var. Bu küresel çaptaki yozlaşmayla ilgili bir şey.
Bugün insanlara, hayvana veya tabiata verilen değer nedir? Osmanlı mimarisindeki kuş köşkü, kuş evleri gibi... Şimdi gururla anlatılıyor değil mi? Veya Adnan Ziyalar'ın muayene ettiği cinayet mahkumuna kahve ısmarladığı hadise gibi... Böyle bir noktadan başlamak gerek.
Kadim Mısır medeniyetinde piramitler, astronomi, hesap işleri vardır. Bazı adamlar Nil taşkınlarını hesap etmek durumunda kalmıştır. Nehir taşıyor, bu taşma aslında Mısır için hayat kaynağı... Ama ne zaman taşacak bunu tahmin etmek gerek. Bazı şeyler bir ihtiyaca binaen gelişti. Ama gelişimi birkaç insan sağlıyor. Yani medeniyetin arkasında insan faktörü var.
Eski İyonya medeniyetinde felsefe vardır, matematik, geometri vardır. Ama İyonya kaynaklı bir düşünce çıktıysa arkasında Thales var, Pisagor var. Pisagor Mısırlılardan ders aldı, İranlılardan, Yahudilerden, Keltlerden aldı diye yirmi tane teori var ama neşvünema ettiği yer Samos adası. Sonuçta günlük siyasetin hercümerciyle ortaya çıkmadığı söylenebilir. Korunaklı bir ortam ve bu ortamı sağlayacak kamusal dil üzerinde çalışmak gerekiyor elbette.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder