22 Kasım 2025 Cumartesi

Düşüncenin toplumdan çekilmesi üzerine

Dün Merkez Efendi kabristanını ziyaret ettim. İstanbul'un manevi merkezlerinden birisi, bir tefekkür bahçesi. Samiha Ayverdi, Mehmed Şevket Eygi, Abdülhak Şinasi Hisar gibi birçokları burada medfun... 

2014 sonbaharda Pere Lachaise mezarlığını gezmiştim. Beş yaşında ölen Adelaide 1804'te buraya ilk gömülen kişiymiş. Mezarı artık mevcut değil. Yönetim sahip çıkılmayan mezarları boşaltıp bunlardan toplanan kemikleri de yakıyormuş. Halbuki bir zamanlar henüz mezarlık yeniyken buraya gömülenlerin sayısını artırmak için epey gayret gösterilmiş. La Fontaine ve Moliere'in naaşları bu gayeyle buraya getirilmiş. Ama şimdi mezarından bile kovuyorlar adamı. Balzac ve Nerval'in mezarları karşı karşıyaydı. İkisinde de çok önceden bırakıldığı belli kurumuş çiçekler vardı. Bunu garipsemiştim. Bugün cinsellik fikriyat ve edebiyata galip geliyor. Bu genel eğilim olan düşüncenin toplumdan çekilmesini destekliyor.

İnsanı yetiştirmek büyük meselemiz. Bundan Samiha Ayverdi hanım bahsederdi. İnsanın insana ve insanın Allah'a karşı vazife şuurundan, Anadolu ve Rumeli Türklüğünün iliklerine işlemiş terbiye anlayışının kaybedildiğini söylerdi. "Sınaî, iktisadî, zirâî, ticârî ve teknik sahalar birer alâka merkezi olurken, unutulan, ihmal edilen, mühimsenmeyen, işlenmeyen, işletilmeyen ve netîcede de boşuna harcanan sermâye, insandır. Onun için de fert ve dolayısıyla cemiyet, sağdan soldan çarpan haşin dalgaların ortasında bocalamakta ve bir türlü selâmet sahiline ulaşamamaktadır" diyor; kendi öz kıymetlerine düşman edilerek yetiştirilen bir insan taslağından ne beklenebilir sorusunu soruyordu.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder