Prag'ın Husçularından Rusya'ya defenestrasyonlar

Yeni Birlik, 19 Şubat '23

Önceki gün (15 Şubat 2023) Rusya Savunma Bakanlığı'na bağlı Batı Askeri Bölgesi'nin mali destek dairesi başkanı Marina Yankina'nın St. Petersburg'un Kalininsky semtinde yaşadığı binadan düşerek ölmesi pencereden atma (defenestrasyon) kavramını bize tekrar hatırlattı. Bu ölüm yakın zamanda gerçekleşen diğer bazıları gibi şüphe uyandırıyor. Son yıllarda Rusya'nın adının geçtiği birçok pencereden, yüksekten düşme yaşandı. 

Rapoport

14 Ağustos 2022'de Yahudi kökenli Leton işadamı Dan Rapoport Washington DC'deki yüksek apartman dairesinden düşerek öldü. Daha önce Rusya'da bazı finans kuruluşlarında üst düzey görevlerde bulunan Rapoport Putin'i açıkça eleştiriyordu.

1 Eylül 2022'de Lukoil şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı Ravil Maganov Kremlin Hastanesi olarak da bilinen Moskova Merkez Klinik Hastanesi'nin penceresinden düşerek öldü. Rus haber ajansı TASS'a göre Maganov intihar etmişti, bazı haberlerde antidepresan aldığı öne sürüldü. Yakın dostlarından bazıları ise Maganov'un yapı olarak intihar etmesinin çok zayıf bir ihtimal olduğunu söyleyecekti. Olayı aydınlatabilecek güvenlik kameralarının tamirat nedeniyle o gün çalışmadığı iddia edildi. Üstelik Putin'in de Maganov'un öldüğü gün ölen Mihail Gorbaçov'a saygılarını sunmak için hastaneyi ziyaret ettiği basında yer almıştı.

26 Aralık 2022'de meşhur oligarklardan Pavel Antov ziyaret için bulunduğu Hindistan'da kaldığı otelin penceresinden düşüp öldü. Vladmirsky Standart'ı kurarak et, sosis işinden büyük bir servet kazanan Pavel Antov ülkesinin en zengin milletvekili olarak tanınıyordu. Antov aralarında Vladimir Budanov'un da bulunduğu üç arkadaşıyla beraber tatile çıkmış, Budanov da ondan iki gün önce vefat etmişti. Budanov'un ölüm nedeninin kalp krizi olduğu açıklandı.

7 Aralık 2022'de Bilişim şirketi Agima'nın kreatif direktörü Grigory Kochenov Nizhny Novgorod'daki dairesinin balkonundan düşerek öldü.

Yine 1 Mayıs 2022'de Gazprom'un kayak tesisinin genel müdürü Andrei Krukovsky Soçi yakınlarında tabiat yürüyüşü yaparken bir tepeden düşerek öldü.

21 Eylül 2022'de Moskova Havacılık Enstitüsü'nün eski direktörü Anatoly Gerashchenko enstitüde merdivenlerden düşerek öldü.

10 Eylül 2022'de Rusya'nın Uzak Doğu ve Arktik Kalkınma Şirketi (KRDV) Havacılık Direktörü Ivan Pechorin Vladivostok yakınlarında, Ignatyev Burnu civarında teknesinden düştü. Cesedi iki gün sonra Beregovoi'de bir sahilde bulundu. Tekneden düşme de Hollywood yıldızı Natalie Wood'un 1981'de açık denizde yattan düşüp ölmesinden sonra tanınmıştır. Belki, 1999 yapımı Çifte Tehlike filmi hatırlanabilir.

Bunların hepsi yakın zaman zarfında, son bir yıl içinde gerçekleşen olaylar. Biraz daha geriye gidilirse 2 Mart 2007'de Kremlin'in gizli silah anlaşmalarını araştıran Kommersant köşeyazarı Ivan Safronov, Nizhny Novgorod caddesinde yaşadığı apartmanın 5 katındaki merdiven penceresinden düşerek ölmüştü. Aslında bu apartmanın 3. katta yaşayan Safronov, Su-30 savaş uçaklarının Suriye'ye ve S-300V füzelerinin İran'a olası satışını araştırıyordu. Batı'nın ambargo uyguladığı devletlere silah satma suçlamalarından kaçınmak için bu anlaşmaların üçüncü bir taraf aracılığıyla yapılacağını öne sürüyordu. Federal Askeri ve Teknik İşbirliği Servisi başkanı Mihail Dmitriev tarafından ITAR-TASS'ta düzenlenen bir basın toplantısında (27 Şubat 2007) meslektaşlarına, MiG-29 jetleri ile Pantsir-S1 ve İskender-E füzelerinin satışı için Rusya ile Suriye arasında sözleşme imzalandığını söylemişti.

Pencereden atma yani defenestrasyon kökleri Tanah'ta bulunan kadim bir kavram. Jehoşafat'ın oğlu ve Jeroham'dan sonraki İsrail kralı olan Jehu, Jezreel'de Jehoram ve Jezebel'i öldürmüştü. Hadım hizmetçilere Jezebel'i pencereden atmalarını söylemişti.

Her ikisi de Prag'da meydana gelen iki meşhur olay ise bu kavramın tanınmasına neden olmuştur. 1419'daki "Birinci Pencereden Atma" olayında Husçular, kent konseyi üyelerini Nove Mesto idare binasının pencerelerinden atarak meşhur Hussit Savaşları başlattılar. 1618'deki "İkinci Pencereden Atma" olayında yine Husçular - Protestanlar iki Katolik Kraliyet naibiyle bir sekreteri Prag Kalesi'nin pencerelerinden atarak bu kez Otuz Yıl Savaşı'nı başlattılar. Çoğu zaman, bu ikisinin arasındaki 1483 olayı "ikinci olay" olarak kabul edilmiyor. Çünkü 1618 ve 1419 pencereden atma olayları Avrupa tarihindeki iki büyük savaşın başlangıcı olarak kabul edilir.

Çek tarihinde bir de dördüncü pencereden atma olayı vardır. 10 Mart 1948'de Çekoslovakya Dışişleri Bakanı Jan Masaryk, Dışişleri Bakanlığı'nın avlusunda banyo penceresinin altında ölü bulundu. Ölümüyle ilgili 2004 yılında yapılan bir polis soruşturması geçmişte açıklananın aksine intihar etmediği, büyük olasılıkla Sovyet destekli Şubat 1948 darbesine karşı çıktığı için pencereden atıldığı sonucuna varmıştı.

Bu tür bir yöntem Türkiye'ye de ithal edilmişti. 1970'te pencereden atılarak şehit edilen Dursun Önkuzu ilk akla gelen isim. Yakın zamanda Ankara'da bir plazanın 20. katından düşen Şule Ç. (2018) ile Kızılcahamam'da bir otelin 5. katından düşen Gamze A. (2020) olaylarında mahkemeler cinayet işlendiğine hükmetti.